Assavit errornissaannut coronavirusimullu (COVID-19) illersornissamut ilisimasariaqakkatit tamaasa
Assavit errornerisigut imminut illersorsinnaavutit asasatillu illersorlugit.
Assavit errornerisigut imminut illersorsinnaavutit asasatillu illersorlugit.
Marsip 17-iat 2020
UNICEF
Anersaartuutitigut viruseqarnerit nappaatitut coronavirusitut ittut (COVID-19) kakkimmit qisermiilluunniit kuseriarnerit siammarnerisigut timippit iluanut pisinnaapput, soorlu isikkut, sorlukkut qanikkulluunniit. Amerlanertigut assatit aqqutigalugit tamanna pisarpoq. Virusip inummiit inummut siaruaannerani assaat aqqutaagajunnerusarput.
Nunarsuarmi nappaalanersuaqartillugu akikinnerpaamik, ajornannginnerpaamik pinaveersaartitsinermilu pingaarnerpaamik periuserineqarsinnaasoq tassaavoq assavit imermik qaqorsaammillu errukulanissaat.
Assavit eqqortumik errornissaannut ilisimasassatit tamarmik aakua:
1. Assakka eqqortumik qanoq errussavakka?
Virusip assannit peerulluinnarnissaa pillugu sivikitsumik errupallanneq tagiartupallannerlu naammannavianngilaq. Ataani assaat errorluarnissaannut tulleriaarineq pitsaasoq takuuk.
• 1: Assatit imermik kuuttumik masatsikkit
• 2: Assatit tamakkerlugit errorluarniassagakkit naammattumik qaqorsaaserit
• 3: Assavit qaavi itumaalu tamaasa tagiartukkit – assavit qaavi, itumai, inussat akorngi kukiillu ataat ilanngullugit – minnerpaamik sekundit 20-t
• 4: Imeq kuutsillugu assatit qaqorsaataajarluakkit
• 5: Allarummik panertumik pappilissamilluunniit panernissaasa tungaannut assatit allartikkit
2. Qanoq sivisutigisumik assakka errussavakka?
Assatit minnerpaamik 20-30 sekundit errortassavatit. Ajornanngitsumik piffissalersuisinnaavutit errornerni erinarsuut ”Bamsi sinippoq” marloriarlugu atorukku.
Assannut saligut spritti atorukku aamma taama iliussaatit: Sprittimik saligut minnerpaamik 60%-imik alkoholitalik atoruk minnerpaamillu assannut 20 sekundini tagiartuuguk, assavit qaavi itumatillu tamakkerlugit.
Assatit minnerpaamik 20-30 sekundit errortassavatit. Ajornanngitsumik piffissalersuisinnaavutit errornerni erinarsuut ”Bamsi sinippoq” marloriarlugu atortarukku.
3. Qaqugukkut assakka errortassavakka?
COVID-19-imik pinaveersaartitsinermi piffiit uku assatit errortuaannassavatit:
• Kakkinnerit, quersornerit tangajornerilluunniit tamaasa kingorna
• Inuit akornanniissimanerit kingorna, angalaneq, pisiniarfilerineq allatigulluunniit inuit ornittagaanniissimanerit tamaasa ilanngullugit
• Angerlarsimaffippit avataani sunilluunniit attugaqarsimanerit kingorna, aamma aningaasanik attugaqarsimaguit
• Inummik napparsimasumik paaqqinninnerup siornatigut, nalaani kingornalu
• Nerineq sioqqullugu kingornalu
Tamatigut ima ilinerni assatit errortassavatit:
• Anartarfiliareernermi
• Nerineq sioqqullugu kingornalu
• Eqqagassalerisimanermi
• Uumasunik attugaqarsimanermi
• Meeqqat nangilersorsimanerini meeqqalluunniit anartarfiliarnermi ikiorsimanerini
• Assatit ipeqaraangata
4. Meeqqama assani errornissaannut qanoq ikiorsinnaavara?
Meeqqavit assani errortarnissaannut ajornannginnerulersitsinnaavutit errorfik inunnginniassammagu tummarfissalerlugu, imeq qaqorsaallu inorunnaarsillugit. Aamma errorneq nuannersunngortissinnaavat errornermi ikiorneranilu erinarsuummik nuannarisaanik atuinikkut.
5. Errornermi imeq kissartuusariaqarpa?
Naamik, imeq qanorluunniit nillissusilik assavit errornerini atorsinnaavat. Imeq nillertoq imerlu kissartoq bakterissat virusillu toqunnissaannut assigiimmik iluaqutaasarpoq – qaqorsaat atorukku!
6. Assakka allarummik allartertassavakka?
Bakterissat amermit masattumit siammarnerusarput, taamaammat assavit panerserluartarnissaat pingaaruteqarluinnarpoq. Allarutit pappilissat allarutillu ipeqanngitsut bakterissat peerutsinnissaannut siammannginnissaannullu pitsaanerpaapput.
7. Suna pitsaanerpaava: assavit errornissai imaluunniit assannut sprit-ip atornera?
Naliginnaasumik assaat imermik qaqorsaammillu errorneri assannullu sprit-ip atornera, eqqortumik periuseqarnermi, bakterissanik nappaatinillu tunillaatsitsisunik peerutsitsinissamut iluaqutaalluartarput. Assannut sprit-i angerlarsimaffiup avataaniinnermi atorluarneqarsinnaasarpoq akisusinnaallunili annertuumillu pisoqaraangat pissarsiariuminaassinnaasarluni. Assannut sprit-it alkoholitallit coronavirusi toquttarpaat kisianni bakterissat virusillu allat taamaasa toqussinnaanngilaat.
8. Qaqorsaateqanngikkumami?
Qaqorsaateqanngikkuit imermillu kuuginnartoqanngikkuit imeq kloritalik imaluunniit assannut sprit-i minnerpaamik 60 %-imik alkoholitalik atussallugit pitsaanerpaaq tulliuvoq. Taakkua aamma pigineqanngippata imeq qaqorsaasileriigaq arsakulluunniit atorlugit bakterissat piiarneqarsinnaapput. Taama iliussaguit pingaaruteqarpoq periarfissaq siulleq atorlugu errorfissamik pissarsiguit assatit errussagitit, taamalu iliunnginnermi inuit allat inuillu allat attugassaat attornaveersaassavatit.
9. Coronavirusip siaruaatinnginnissaanut qanoq aamma ikiuussinnaavunga?
• Tangajornermi quersornermilu periutsit pitsaasut atukkit: tangajornermi quersornermilu qanit qinngallu talernik kakkissarfimmilluunniit assikkit, kakkissarfik atorsimagukku atornerata kingorna ingerlaannaq igiguk – assatillu errukkit
• Kiinnat attornaveersaaruk (qaneq, qingaq isit)
• Silami qitserarnaveersaarit
• Inuit ungasikkit: inuit allat assamminnaveersaakkit, eqinnaveersaakkit, kuninnaveersaakkit, nerisassanik, atortunik, immiartorfinnik allarutinillu avitseqatiginaveersaakkit
• Nuattut nuallunnermilluunniit malunniutillit qanillinaveersaakkit
• Nammineq kiaqaruit meeqqalluunnit kiaqarpat, quersorpat, anersaartornikkulluunniit ajornartorsiorpat nakorsamut sianernikkut attaveqarit
• Sunaluunniit virusimik attugaqarsimasinnaasoq salilluartaruk, naliginnaasumit eqqiaakulanerugit (ingammik inuppassuit akornanniittut eqqarsaatigalugit)
Paasisaqarnerujumaguit Nunatta Nakorsaaneqarfiata nittartagaa takuuk: https://nun.gl
