Ilinniartitsisunut perorsaasunullu: coronavirus (COVID-19) pillugu meeqqanut eqqartuineq

Meeqqat eqqissisarniarlugit illersorniarlugillu ukiuinut naleqquttunik oqaloqatiginissaannut siunnersuutit.

Meeqqat eqqissisarniarlugit illersorniarlugillu ukiuinut naleqquttunik oqaloqatiginissaannut siunnersuutit.

Martsip 18-iat 2020

UNICEF

Nunarsuaq tamakkerlugu inuit imminnut, ilaquttatik nunaqqatitillu coronavirusimit (COVID-19) illersorniarlugit sillimaniarlutik iliuuseqartalerput, taamaakkaluartoq meeqqat ilinniarnissaminnut suli periarfissaqassapput, tamannalu tamanut orniginartumik, ataqqinnissuseqartumik, peqataatitsinertalimmik tapersersuinertalimmillu ingerlanneqarsinnaavoq.

Atuarfiit ilinniartitsisullu meeqqeriviillu perorsaasullu taassuminnga qulakkeerinninnissamut akisussaaffeqarluinnarput. Paasissutissat COVID-19-imut tunngasut eqqortut ilisimatuussutsikkullu tunngavilersorneqartut siammarternerisigut atuartut ernumanerannut annilaanganerannullu millisaataasinnaapput, inuunermilu misigisassaasa sunniuteqarnerinut qisuariaatissaannut ikorfartuutaassallutik.

Uani atuarsinnaavat meeqqat ukiui naapertorlugit qanoq peqataatinneqarsinnaanerinut siunnersuutit (atualerneqanngitsut, atuartut minnerit, akulliit, angajulliit, inuusuttullu GU-tullu), qanoq COVID-19-ip virusillu tuniluuttartut allat pinaveersaartinneqarsinnaanersut annikillisinneqarsinnaanersullu. Oqaloqatigiinnerit sammisaqaqatigiinnerillu meeqqat immikkut pisariaqartitaannit aallaaveqassaaq, atuarfeqarfissinnit oqartussaniillu ilitsersuutinit aamma tatiginartunit paasissutissiinernik tunngaveqqassallutik, paasissutissat soorlu Nunatta Nakorsaaneqarfia, UNICEF.org aamma Nunarsuarmi Peqqinnissamut Suliniaqatigiiffik WHO-meersut.

Meeqqat ukiui

Suli atualinngitsut

• Tangajornermi quersornermilu pissuserissaarnissaq eqqartoruk, soorlu quersulernermi tangajornermilu qanitta ikusitta peqittarfianit assernissaa. Uani aamma atuarsinnaavat qanoq tuniluunneq pinaveersaartinneqarsinnaanersoq.

• Coronavirusip nappaatillu tuniluuttartut allat tuniluutsinnaveersaarnissaannut siunnersuutit pitsaanerit ilagaat assaat asakulanissai, minnerpaamillu sekundit 20-t asattarnissai. Eqqartornissaa ersinartuusariaqanngilaq. Assat asanneri nuannernerulersissinnaavarsi ”Bamsi sinippoq” marloriarlugu erinarsuutigalugu asakkussi. Assat asannerinut videoliaq uani takusinnaavarsi.

• Meeqqat assatik akulikitsumik asattarneraat,piffissaatillugulu asassimaneraat nakkutiginissaannut misissornissaannullu periusissamik aalajangiigit.

• Erseqqissumik takutitsinissannut (tangajorneq, quersorneq kissarneqarnerlu) inuusat atukkit, meeqqat napparsimasutut misigigunik (niaqorlullutik, naarlullutik imaluunniit qasoqqallutik) qanoq iliorsinnaanersut aamma napparsimasoq qanoq tapersersorsinnaaneraat (misiginneqatiginninneq qajassuussinerlu).

• Eqimattanngorlusi issiassagussi ungasissusissarsi misilittarsiuk, tallit sanimut siaarnerisigut imaluunniit ”sulut aalatinnerisigut” – ima ungasitsigisussaavusi meeqqap sanilissi talii attorsinnaanasigit.

Nunatta Nakorsaaneqarfiata coronavirus pillugu inassuteqaatai uani atuarsinnaavatit.

Atuartut minnerit

• Meeqqat ernummataat tusarnaakkit ukiuinullu tulluartunik akillugit; paasissutissanik amerlavallaanik tuninagit. Misigissutsitik eqqartornissaannut takutinnissaannullu kajumissaakkit. Misigissutsit atoratarsinnaasaat nalinginnaammata erseqqissakkit, oqaatigalugulu pisuni nalunartuni misigissutsit taama ittut nalinginnaasuummata.

• Erseqqissaruk, meeqqat namminneq iliuuseqarsinnaammata imminnut illersorniarunik ilaquttatillu illersorniarunikkit. Inuit ungasillisimanissaat eqqartoruk (kammalaatit qanillivallaarnagit, inuppassuit akornanniinnaveersaarneq pisinnaagunillu inuit attornaveersaarnissai). Peqqinnissakkut pissuserissaarnissaq aamma eqqartoruk, soorlu tangajornermi quersornermilu ikusitta peqittarfianik qanitta assernissaa qanorlu assaat asalluarneqarsinnaanersut. Uani qanoq tuniluunnissap pinaveersaartissinnaanera paasisaqarfigiuk.

• Tunngaviusumik nappaatit pinaveersaartinnissaat tuniluutinnginnissaallu pillugit meeqqat eqqartueqatigikkit. Bakterissap qanoq siammartertarneranut tunngasunik sammisaqaritsi. Assersuutigalugu serpalittaat imermik qalipaasikkamik immeruk pappialarlu qaqortoq serparfigalugu, tassuunalu takusinnaavarsi serparnerit qanoq siaruartiginersut.

• Takutiguk sooq qaqorsaaserlutit assavit sekundit 20-t asannissai pisariaqarnersoq. Atuartup assai qillalaartunik nakkalataakkit imiinnarmillu asaqqullugu. Imiinnarmik asareerpat qillalaartut sinneruttut assaani ersissapput. Taava atuartoq qinnuigissavat qaqorsaatilimmik assani asassagai, takusinnaasavarsi qillaalasut qanoq piiartigissanersut.

• Atuartut atuakkanik peqqinnissakkut pissuserissaarnissamut tunngasunik sammisaqartikkit, tikkuartillugillu pissusiusut tuniluunnissamut aarlerinarsinnaasut. Assersuutigalugu ilinniartitsisoq nualluni atuarfimmut suliartorpoq. Qanini assaminik asserlugu tangajorpoq. Suleqatini assammillugu ilassivaa. Kingorna assani kakkissarfimmik allarteriarlugu klassimut iserpoq. Ilinniartitsisup iliuusaa aarlerinartoq suua? Qanoq iliorsimassagaluarpa?

Nunatta Nakorsaaneqarfiata coronavirus pillugu inassuteqaatai uani atuarsinnaavatit.

Atuartut akulliit

• Meeqqat ernummataat tusarnaakkit ukiuinullu tulluartunik akillugit.

• Erseqqissaruk, meeqqat namminneq iliuuseqarsinnaammata imminnut illersorniarunik ilaquttatillu illersorniarunikkit. Inuit ungasillisimanissaat eqqartoruk aamma peqqinnissakkut pissuserissaarnissaq eqqartoruk, soorlu tangajornermi quersornermilu ikusitta peqiffianik qanitta assernissaa qanorlu assaat asalluarneqarsinnaanersut. Uani qanoq tuniluunnissap pinaveersaartissinnaanera paasisaqarfigiuk.

• Atuartut eqqaasikkit peqqinnissamut pissuserissaarnermut tunngasut ilaquttaminnut ingerlateqqissinnaammatigit.

• Atuartut inoqatinut naqissusiinernut akiuunnissaannut pinaveersaartitsinissaannullu kaammattukkit. Immikkoortitsinerup kingunerisaanik qisuariaatsit assigiinngitsut eqqartorsigit nassuiaallugillu ajornartoorfinni qisuariaatsit nalinginnaammata. Misigissutsiminnik eqqartuinissaannik takutitsinissaannillu kaammattukkit, nassuiaatikkilli aamma ersineq inoqatinillu naqissusiineq pisumut ajortisaarutaasinnaammata. Oqaatsit isumaqaqaat, oqaatsillu inoqatinut naqissusiisut atorutsigit inoqaterput imminut illersoriarnissaanik arsaartussavarput.

• Atuarfimmi meeqqat peqqinnissamut pitsaaliuinermut tunngasunik sanagitissigit inuiaqatigiinnilu peqqinnissamut tunngasuni paasissutissanik siammarteralusi.

• Atuartitsinerni naleqquttuni peqqinnissamut tunngasut ilannguttakkit. Ilisimatusarnerup virusinut tunngasunik, nappaatinut tuniluuttunut tunngasunik akiuussutissanillu kapitinnernut tunngasunik paasisitsiissutaasarnera ersersillugu. Inuiaqatigiinni misissuinerit takutissinnaavaat nunarsuarmi tamani tuniluuttumik oqaluttuat, inuiaqatigiillu peqqissusaannut sillimanissamullu periusissat suliarineqarsimasut.

• Atuartut nalunaarusiaat atuarfimmi nalunaaruteqartarfikkut siammartersigit allagartarsuanngorlugillu.

• Attaveqaatinik ilisimatusarnermik atuartitsigitsi, atuartut isornartorsiuisinnaanngornissaannut attaveqaqatigiittariaatsinillu pitsaasunik sungiusarlugit, inuiaqatigiinni aalaakkaallutik peqataanissaannik sungiusarsigit, tamannalu paasissutissanik eqqortunik ilisarinnissinnaanissamut aamma sungiusaataassaaq.

Nunatta Nakorsaaneqarfiata coronavirus pillugu inassuteqaatai uani atuarsinnaavatit.

Atuartut annerit

• Meeqqat ernummataat tusarnaakkit ukiuinullu tulluartunik akillugit.

• Erseqqissaruk, meeqqat namminneq iliuuseqarsinnaammata imminnut illersorniarunik ilaquttatillu illersorniarunikkit. Inuit ungasillisimanissaat eqqartoruk aamma peqqinnissakkut pissuserissaarnissaq eqqartoruk, soorlu tangajornermi quersornermilu ikusitta peqiffianik qanitta assernissaa qanorlu assaat asalluarneqarsinnaanersut. Uani qanoq tuniluunnissap pinaveersaartissinnaanera paasisaqarfigiuk.

• Atuartut inoqatinut naqissusiinernut akiuunnissaannut pinaveersaartitsinissaannullu kaammattukkit. Immikkoortitsinerup kingunerisaanik qisuariaatsit assigiinngitsut eqqartorsigit nassuiaallugillu ajornartoorfinni qisuariaatsit nalinginnaammata. Misigissutsiminnik eqqartuinissaannik takutitsinissaannillu kaammattukkit, nassuiaatikkilli aamma ersineq inoqatinillu naqissusiineq pisumut ajortisaarutaasinnaammata. Oqaatsit isumaqaqaat, oqaatsillu inoqatinut naqissusiisut atorutsigit inoqaterput imminut illersoriarnissaanik arsaartussavarput.

• Atuartitsinerni naleqquttuni peqqinnissamut tunngasut ilannguttakkit. Ilisimatusarnerup virusinut tunngasunik, nappaatinut tuniluuttunut tunngasunik akiuussutissanillu kapitinnernut tunngasunik paasisitsiissutaasarnera ersersillugu. Inuiaqatigiinni misissuinerit takutissinnaavaat nunarsuarmi tamani tuniluuttumik oqaluttuat, inuiaqatigiillu peqqissusaannut sillimanissamullu periusissat suliarineqarsimasut.

• Atuartut nalunaarusiaat atuarfimmi nalunaaruteqartarfikkut siammartersigit allagartarsuanngorlugillu.

• Attaveqaatinik ilisimatusarnermik atuartitsigitsi, atuartut isornartorsiuisinnaanngornissaannut attaveqaqatigiittariaatsinillu pitsaasunik sungiusarlugit, inuiaqatigiinni aalaakkaallutik peqataanissaannik sungiusarsigit, tamannalu paasissutissanik eqqortunik ilisarinnissinnaanissamut aamma sungiusaataassaaq.

Nunatta Nakorsaaneqarfiata coronavirus pillugu inassuteqaatai uani atuarsinnaavatit.

Inuussuttut ilinniarfii Ilinniarnertuunngorniarfiillu

• Meeqqat ernummataat tusarnaakkit ukiuinullu tulluartunik akillugit.

• Erseqqissaruk, meeqqat namminneq iliuuseqarsinnaammata imminnut illersorniarunik ilaquttatillu illersorniarunikkit. Inuit ungasillisimanissaat eqqartoruk aamma peqqinnissakkut pissuserissaarnissaq eqqartoruk, soorlu tangajornermi quersornermilu ikusitta peqiffianik qanitta assernissaa qanorlu assaat asalluarneqarsinnaanersut. Uani qanoq tuniluunnissap pinaveersaartissinnaanera paasisaqarfigiuk.

• Atuartut inoqatinut naqissusiinernut akiuunnissaannut pinaveersaartitsinissaannullu kaammattukkit. Immikkoortitsinerup kingunerisaanik qisuariaatsit assigiinngitsut eqqartorsigit nassuiaallugillu ajornartoorfinni qisuariaatsit nalinginnaammata. Misigissutsiminnik eqqartuinissaannik takutitsinissaannillu kaammattukkit, nassuiaatikkilli aamma ersineq inoqatinillu naqissusiineq pisumut ajortisaarutaasinnaammata. Oqaatsit isumaqaqaat, oqaatsillu inoqatinut naqissusiisut atorutsigit inoqaterput imminut illersoriarnissaanik arsaartussavarput.

• Atuartitsinerni naleqquttuni peqqinnissamut tunngasut ilannguttakkit. Ilisimatusarnerup virusinut tunngasunik, nappaatinut tuniluuttunut tunngasunik akiuussutissanillu kapitinnernut tunngasunik paasisitsiissutaasarnera ersersillugu. Inuiaqatigiinni misissuinerit takutissinnaavaat nunarsuarmi tamani tuniluuttumik oqaluttuat, inuiaqatigiillu peqqissusaannut sillimanissamullu periusissat suliarineqarsimasut.

• Atuartut nalunaarusiaat atuarfimmi nalunaaruteqartarfikkut siammartersigit allagartarsuanngorlugillu.

• Attaveqaatinik ilisimatusarnermik atuartitsigitsi, atuartut isornartorsiuisinnaanngornissaannut attaveqaqatigiittariaatsinillu pitsaasunik sungiusarlugit, inuiaqatigiinni aalaakkaallutik peqataanissaannik sungiusarsigit, tamannalu paasissutissanik eqqortunik ilisarinnissinnaanissamut aamma sungiusaataassaaq.

Nunatta Nakorsaaneqarfiata coronavirus pillugu inassuteqaatai uani atuarsinnaavatit.

Coronavirus (COVID-19) pillugu uani paasisaqarnerugit: