Coronavirus-ip (COVID-19) sammineqarnerata nalaani inuusuttuaqqat tarnikkut peqqissutsiminnik illersuinissamut periuserisinnaasaat
Piffiit allanngortut nalaanni inuusuttuaqqat periuserisinnaasaat arfinillit
Martsip 25-at 2020
UNICEF
Qaqugukkulluunniit inuusuttuaraaneq imaannaaneq ajorpoq maannali coronavirusip (COVID-19) nalaani suli unammillernarneruvoq. Atuarfiit sammisassallu matoqqaneranni inuusuttuaqqat misigisassarpassuaminnik arajutsisaqarput – ulluinnarnilu kammalaatiminnik oqaloqatiginninnissamut atuarfinnilu peqateqarnissaminnut periarfissaqaratik.
Inuusuttuaqqat nappaalanersuaqarnerani inuunerup allanngornerani annilaanganermik, kisimiippallaarnermik pakatsinermilluunniit misigisimasut una ilisimasariaqarpaat: kisimiinngilatit. Tarnip pissusaanut ilisimatooq inuusuttuaqqat atugaannut immikkut ilisimasalik Dr. Lisa Damour qanoq imminut paarinissamut tarnikkullu peqqissuunissamut iliuusissat pillugit oqaloqatigaarput.
1. Annilaanganerit naliginnaasuulluinnarmat akuersaaruk
Atuarfiit matoqqanerat tusagassiorfitsigullu sammineqartut annilaanganermik misigititsigunik eqqaamaguk kisimiinnginnavit. Taamatut misiginissat naatsorsuutigineqartariaqarpoq. “Tarnip pissusaanik ilisimasallit qangali paasereerpaat annilaanganeq misigissuseq nalinginnaasuummat peqqissumillu aamma qisuariaataammat ulorianartunik nalaataqarnermi imminut illersoriarnissamut sakkussaasoq” Dr. Damour oqarpoq. “Annilaanganerpit maannakkorpiaq ilinnorpiaq ajunnginnerpaamik aalajangiussaqarnissarnut ikiortussaavaatit – tassalu inuppassuit akornanniinnginnissaq, assavit errukulanissai kiinnavillu attuuasaqattaannginnissaa”. Taama misiginerit imminut inunnillu allanik illersuinissamut ikiuipput. “Tamanna inuiaqatigiinni inunnik allanik paaqqinnilluarnissatsinnut iluaqutaavoq, inoqativut aamma eqqarsaatigivagut”.
Annilaanganeq misigissuseq naliginnaasuuvoq. Annilaanganerpit maannakkorpiaq ilinnorpiaq ajunnginnerpaamik aalajangiussaqarnissarnut ikiortussaavaatit.
“COVID-19 pillugu annilaanganeq nalinginnaalluinnarpoq. Qulakkeeruk paasissutissanik tutsuiginartunik tunngaveqartarnissat, soorlu Nunatta Nakorsaaneqarfianit, UNICEF.org-imit, WHO-miillu. Paasissutissat tusakkavit tutsuiginartuunersut misissortaruk” Dr. Damour siunnersuivoq.
Coronavirus-imut malunniutinik malugisaqaruit ernumaguillu pingaaruteqarpoq angajoqqaavit oqaloqatiginissaat. “Eqqaamajuk COVID-19-imik nappaateqarneq nalinginnaasumik malunnarpallaarneq ajormat, ingammik meeqqanut inuusuttunullu” Dr. Damour oqarpoq. COVID-19-imik nappaateqartut amerlanerpaartaat peqqissarneqarsinnaammata eqqaamassallugu pingaaruteqarpoq. Peqqiillioruit virusiluunniit pillugu ernumaguit angajoqqaarnut inersimasumulluunniit tatigisarnut oqarnissat kaammattuutigaa, ikiorsinnaaniassavaatsit.
Eqqaamajullu: “Sorpassuartigut imminut illersorumalluta inunnillu allanik illersuiumalluta iliuuseqarsinnaavugut: assavit errukulanissaat, kiinnavit attortannginnissaa inuillu qanillinaveersaarnissaat”.
Assaat errornissaannut ilitsersuut uani takuuk.
2. Allamut saasarit
“Tarnip pissusaanut ilisimasallit ilisimasatta ilagaat ajornartorsiut annertooq nalaanneqartillugu pissutsit marlunnut avinnissaat iluaqutaasinnaasartoq: iliuuseqarfigineqarsinnaasut iliuuseqarfigineqarsinnaanngitsullu” Dr. Damour oqarpoq.
Maannakkorpiaq iliuuserineqarsinnaanngitsorpassuupput tamannalu ajunngilaq, uagutsinnulli iluaqutaasinnaasut ilaat tassaavoq allamik sammisaqarnissaq. Dr. Damour-ip siunnersuutigaa ilinniagasserinissaq, filmimik nuannersumik isiginnaarnissaq atuakkamilluunniit nuannersumik atuagaqarluni innakarnissaq. Tarnitsinnut iluaqutaasunik sammisaqartariaqarpugut ullormiillu ullormut toqqissisimanartumik inuusariaqarluta.
3. Kammalaatippit attaveqarfiginissaannut periutsinik nutaanik nassaarit
Kammalaatitit attaveqarfigerusukkukkit sulilu inunnik qanillisaqarnak internetsikkut attaveqaqatigiiffiit periarfissatsialaapput. Nutaaliorit: Tik-Tok-imi #safehands pillugu unammillerneq misiliguk. “Inuusuttuaqqat nutaaliorsinnaassusaat ilippaginerusariaqarpagut”, Dr. Damour oqarpoq, “Ilimagivara takorloorsinnaasimasatsinnit allaanerusumik nutaaliaanerusumillu inuusuttuaqqat online-kkut attaveqatigiinnissaminnut aqqutissanik nassaassasut”.
“Pitsaasuussanngilarli killeqanngitsumik skærm-inik internetsikkulluunniit attaveqatigiiffinnik atuissaguit. Tamanna peqqinnanngilaq annilaanganermillu annertusaasinnaalluni” Dr. Damour oqarpoq angajoqqaallu peqatigalugit qaqugukkut skærm-it atornissaannut pilersaarusioqatigiissasusi siunnersuutigaa.
Pitsaasuussanngilarli killeqanngitsumik skærm-inik internetsikkulluunniit attaveqatigiiffinnik atuissaguit. Tamanna peqqinnanngilaq annilaanganermillu annertusaasinnaalluni.
4. Imminut eqqarsaatigigit
Nutaamik ilikkagaqarnissat, soorlu atuagaq nutaaq atuassallugu imaluunnnit nipilersuut arlaat ilinniassallugu eqqarsaatigisarsimaviuk? Maanna taama iliornissamut periarfissagissaarputit. Imminut samminissat piffissarlu periarfissarilersimasat nutaamik sammisaqalernissamut taamalu ilinikkut tarnikkut peqqissutsip paarinissaanut, periafissatsialaavoq. “Uanga atuakkat atuarusutakka pisassakkalu piffissaqarfigisimanngisakka maannalu piffissaqarfigilikkakka allattorpakka” Dr. Damour oqarpoq.
5. Misigissutsitit nassaarikkit
Kammalaatit, sammisaqarnerit timersornerillu aallussinnaannginneri inuusuttuaqqanut pakatsinarluinnartuuvoq. ”Tamakku pinngitsoornerini annaasat annertupput. Inuusuttuaqqanut paasinarluinnartumik tamanna eqqissiviilliortitsivoq”, Dr. Damour oqarpoq. Qanormi pakatsineq pitsaanerpaamik iliuuseqarfigineqarsinnaava? Misigissutsip inissaqartinneratigut. “Piffissaq annernarsinnaasoq qaangerniaraanni allatut ajornartumik aqqusaaqqaartariaqarpoq. Aliasunnissaq ajunngilaq, aliasunnissarlu inissaqartikkukku ajunnginnerulernissat qanillissaaq”.
Misigissutsit aqqusaartorneri kikkunnut tamanut assigiinngilaq. ”Meeqqat ilai eqqumiitsuliornikkut aniatitsisarput, ilaasa piffissami qanimut naapissinnaanngiffiusuni ataatsimoortutut misigiumallutik kammalaatitik oqaloqatigerusuttarpaat aliasoqatigiillutillu, meeqqallu allat nerisassanik katersinissaq pingaartissavaat” Dr. Damour oqarpoq. ”Pingaaruteqartoq tassaavoq ilinnorpiaq eqqortumik iliuuseqarnissaq”.
Pingaaruteqartoq tassaavoq ilinnorpiaq eqqortumik iliuuseqarnissaq.
6. Imminut allanullu inussiarnerit
Inuusuttuaqqat ilaat coronavirus peqqutigalugu qinngasaarneqarnermik misigisaqartarput. “Qinngasaarineq pillugu eqqartueqatigiinnissami tapersersuisinnaasut piareersimatinnissaat pitsaanerpaavoq” Dr. Damour oqarpoq. “Meeqqat inuusuttuaqqallu qinngasaarneqartut qinngasaarisut oqaaseqarfiginissaannut iliuuseqarfiginissaannulluunniit naatsorsuutigineqassanngillat; akerlianilli ikinngutiminnut inersimasunullu ikiuisinnaasunut tapersersuisinnaasunullu saannissaannut kaammattortariaqarpagut”.
Ikinngutit qinngasaarneqartoq malugigukku tapersersuinissarnik neqeroorfigiuk. Iliuuseqartoqanngippat kisimiittutut ikiortissaaaleqisutullu misigititsisinnaavoq.
Oqaatsitit allannguisinnaapput.
Oqaatsitit allannguisinnaapput eqqaamajullu: maannakkorpiaq inunnut allanut annernarsinnaasunik internetsikkut oqaatsitigulluunniit siammarterinnginnissaq eqqarsaatigisassaavoq.
COVID-19 pillugu paasissutissat kingulliit uani nassaarikkit.
