Meeqqat pisinnaatitaaffii Naalagaaffiillu Peqatigiit Nunarsuarmut anguniagai pillugit ataatsimeersuarneq

NAKUUSAp UNICEFillu Meeqqat Pisinnaatitaaffii pillugit 27.-28. november 2019 ataatsimeersuartitsinerannit eqikkaaneq

CRC30 – Meeqqat pisinnaatitaaffiisa ukiut 30-nngortorsiornerat

Kulturip illorsua Katuaq, novembarimi 27. aamma 28.-ani 2019-imi ”Meeqqat Pisinnaatitaaffii Nalagaaffiillu Peqatigiit Nunarsuarmut anguniagai pillugit ataatsimeersuartitsineq”-mik ingerlatitsiffiuvoq. NP Meeqqat Pisinnaatitaaffii Pillugit Isumaqatigiissutaata atuutsilerneraniit ukiuni 30-ngortorsiorneq aaqqissuussinermut patsisaavoq, taannalu Kalaallit Nunaata 1993-imi atuutsilerpaa.

Ataatsimeersuarnermut peqataasut 200-it akornganni pingaarutilinnik aalajangiisinnaassusillit ilaattut peqataavoq Naalakkersuisut siulittaasuat Kim Kielsen, tiguartinnaqisumik ammaanersiorluni oqaluarnermini Meeqqat Pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissummut meeqqallu pisinnaatitaaffiinut tunngasut ukiuni 30-ngortorsiuutigineqarneranni oqaatigaa kalaallit naalakkersuisui suli tapersersuisuunerarlugit.

NAKUUSAp Meeqqanut Isummersorfianeersut siulliit ilaattut inersuarmi sassarput Meeqqallu Ataatsimeersuarneranni kingullermi aalajangiunneqartut saqqummiullugit, saqqummiussinerminnilu innersuussartik nunatsinni inersimasut ”meerartaminnik naalaartariaqartut” oqaatigaat. Innersuussaasalu ilagaat soorlu atuarfinni tamani inunnik isumaginninnermut siunnersortinik pisariaqartitsisoqartoq; meeqqat pisinnaatitaaffii immikkut sapaatip akunnerata ataatsip iluani sammeqartalertariaqartut, meeqqanik sullissinerit sukkanerusumik ingerlanneqartassasut, avittoqartillugulu meeqqat peqataatinneqartarnissaat aammalu internet-imut attaviit pitsaanerulernissaat siunnersuutigaat.

Ullut taakkua saqqummiussanik pissanganartunik ulikkaavippoq, ilaatigut peqqinnissamut, Inunnik Isumaginninnermut Inatsiseqarnermullu Naalakkersuisup, Meeqqat Illersuisuata, Inuit Issittormiut Siulittaasuata, naalakkersuisoqarfinneersut arlallit saqqummiussaasa, kommuneneersut, Inuit Pisinnaatitaaffiinik Suliniaqatigiiffiup, Kalaallit Nunaanni Ilimmarfimmeersup allarpassuillu saqqummiussaat tamarmik pissanganarsimaqaat. Oqallinneq uummaarissoq meeqqat pisinnaatitaaffiinut, Nunarsuamut anguniakkanut, nunat inoqqaavisalu pisinnaatitaaffiinut tunngasuusimapput – imminnullu atanerannut aamma tunngasimallutik.

Ataatsimeersuarnerup imai

Meeqqat pisinnaatitaaffii Kalaallit Nunaannilu killiffik

Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut tunngatillugu Kalaallit Nunaata piviusunngortitsinissaanut killiffia nalilersorlugu ataatsimeersuarneq aallartinneqarpoq, tassani Martha Abelsen, Peqqinnissamut, Inunnik Isumaginninnermut, Inatsiseqarnermullu naalakkersuisoq Kalaallit Nunaata killiffia pillugu saqqummiussivoq. NP meeqqanut ataatsimiitsitaliaata innersuussutai aallaavigalugit susassaqartut akunneranni suleqatigiittoqarnerulernissaa pingaartinneqarpoq. Siusissumik pinaveersaartitsisumillu suliniuteqarnissaq pingaaruteqaqaaq, malunnartumik ungasinnerusorlu eqqarsaatigalugu pitsaanerusumik angusaqartoqassapput. Matumanilu paasissutissatut nalunaarsuutit pisariaqartinneqarput.

Tamatuma kingorna meeqqat illersuisuata Aviâja Egede Lynge-p, erseqqissaatigaa meeqqat pisinnaatitaaffii tamanut atuuttut. Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit suliniuteqatigiiffiup, Institut for Menneskerettigheder-mi pisortap Jonas Christoffersen-ip naggasiilluni meeqqat inuusuttullu killiffiannik nalunaaruteqarluni oqaatigaa susassaqartut tamarmik kivitseqatigiinnissaat pisariaqartoq, taamaasilluni paasissutissatut nalunaarsuutit aaqqissuussamik ingerlaaseqalersinneqarsinnaanerat oqaaseqarnermini naggasiutigaa.

Tamatuma kingorna Julia Raavad, UNICEF-imi Public Affairs Manager’itut sulisoq UNICEF-ip sulinera, sulineratalu Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut Nunarsuarmullu anguniakkanut attuumassuteqarnera saqqummiussiffigaa.

Nunarsuarmut anguniakkat

Ullup qeqqasioreernerup kingorna ullormut oqaluuserisassat tulleraat, Nunarsuarmut anguniakkat. Aningaasaqarnermut Naalakkersuisoqarfimmeersoq Thomas Gaarde Madsen, Nunarsuarmut Anguniakkanut tunngatillugu Kalaallit Nunaata killiffia oqaluttuaraa. Anguniakkat nalunaarsuutillu toqqammavigalugit ammasumik pilersaarusiornissaq piujuartitsisumillu nunap ineriartortinneqarnissaa isummersuutigineqarput.
Tulliulluni Henrik Bang, Danmarks Statistik-imeersoq saqqummiussivoq, Nunarsuarmut anguniakkat aammalu qallunaat nunaat aallaavigalugu Nunarsuarmut anguniakkanut tunngatillugu killiffigisani pillugu Danmark saqqummiussinissaminut piareersimavoq.

Kommunet arlallit NP Nunarsuarmut annguniagai aallaavigalugit iliuuseqarluarput, Evelyn Frederiksen, Qeqqata Kommunia’ni Kommunalbestyrelsimut ilaasortaq Ilinniartitaanermullu ataatsimiitsitaliami Siulittaasoq, Nunarsuarmut anguniakkat aallaavigalugit kommuneminnit saqqummiussaqarpoq, ataatsimoorussamik periuseqartoqarnissaa innersuussutigaa, tassa ataatsimoorussamik paasinneqatigiinnissaq suullu naatsorsuutigineqassanersut pillugit isumaqatigiissusiortoqarnissaa pingaaruteqartoq oqaatigaa. – Meeqqat tusaaneqaraangamik taava aamma iliuuseqarusunnerulertarput. Martha Lund Olsen Kommuneqarfik Sermersooq sinnerlugu kingulliulluni saqqummiussinermini eqqartorpaa Tasiilaq suleqatigiissutigaarput. Meeqqat inuusuttullu najugarisaminni atugarissaarnerulernissaat periarfissagissaarnerulernissaallu tassani anguniagaavoq, taamaasilluni innuttaasut siunissaat aamma sunnerneqassammat. Tasiilami innuttaasut ineriartortinneqarnerisigut, ataqatigiissaarnerisigut, ilinniartinneqarnerisigullu tamanna pisussaavoq.

Nunap inoqqaavisa pisinnaatitaaffii

Inuit inoqqaavisa pisinnaatitaaffiisa, meeqqat pisinnaatitaaffiisa aammalu Nunarsuarmut anguniakkat qanoq imminnut attuumassuteqartiginersut ullormi siullermi sammisat kingullersaraat. Nunanut allanut Naalakkersuisoqarfimmi pisortaq, Kenneth Høegh sammisamut tunngasumut siulliulluni oqalugiartuuvoq, ineriartortitsisumillu suliaqarnissaq erseqqissaatigaa. Inuit Issittormiut siulittaasuat, peqataaniarluni sivisunerpaamik ungasinnerpaamiillu angalasimasoq, Dalee Sambo Dorough uummaarissumik sammisaminullu tunniusimasumik oqariartuuteqarpoq taasaminik Cultural integrity and Intergenerational Human Rights: Safeguarding our Future. Dalee Sambo Dorough-ip erseqqissaatigaa, NP Meeqqat Pisinnaatitaaffii pillugit Isumaqatigiissummik atuuttitsilerneratigut naalagaaffiit piviusunngortitsinissaminnut pisussaaffeqartut. Naalagaaffiullu pisussaaffigaa isumaqatigiissummut naapertuuttunik inatsiliussalluni, suliaqartussanillu naapertuuttunik peqassalluni, nunallu inoqqaavisa meerartaasa pisinnaatitaaffimminnik atuilluarsinnaanissaat anguniarlugu ineriartortitsinissaq immikkut ittumik iliuuseqarfigissallugit Naalagaaffik pisussaaffeqartoq oqaatigai.

Tamatuma kingorna Carl Christian Olsen, Kalaallit Nunaanni Inuit PIsinnaatitaaffii pillugit siunnersuisoqatigiiffimmi siulittaasuusimasoq oqalugiarpoq, innersuussutigaalu Kalaallit Nunaat naligiissitaanermut ataatsimiitsitaliaqassasoq inuttaasumi akornganni immikkoortitsisoqannginnissaa anguniarlugu suliaqartussamik. NP-ni Innarluutilinnut ataatsimiitsitaliap, NP-ni inuiaat immikkoortinneqartarnerannut ataatsimiitsitaliaq aammalu NP-ni arnanut ataatsimiitsitaliap innersuussutaasoq tapersersorpaa.

Ilisimatusarneq ilinniagaqarnerlu

Peter Berliner-ip oqaluarnissaanut taanna tikkuussisutut ippoq, Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu ilisimatusarneq, Ilisimatusarfik-miit taanna aggersuuvoq, sammivaalu ilisimatusarnerup pisinnaatitaaffiillu qanoq imminnut iluaquserlutillu pissarseqatigiiffiusarneri. Nunagisami suleqatigiilluni ilisimatusartarnissamut aallaveqalernissaq pisariaqartinneqartoq oqalugiaammini innersuussutigaa. Oqaloqatigiittoqarnerullunilu – Ilisimatusarfiup, politikkikkut ingerlatsiviup, inuiaqatigiit aammalu suliniutitut ingerlatat taakkununnga tulluuttut, tamarmik akunnerminni suleqatigiinnerulernissaat innersuussutigaa.

Ullup tulliani aamma kingulliusumi tikilluaqqusilluni oqalugiarpoq Ane Lone Bagger, Ilinniartitaanermut, Kulturimut Ilageeqarnermut, Nunanullu allanut Naalakkersuisoq, oqalugiarnermini meeqqat ilinniagaqarnissaasa pingaaruteqassusianik samminnilluni eqqartugassat tullii ammaaffigai tassaasut: Ilinniartitaaneq, Meeqqat Pisinnaatitaaffii aammalu Nunarsuarmut anguniakkat.
Ulla Lynge CSR Greenland & Sulisitsisut-neersup inuusuttut ilinniartitaaneranni attaveqaateqarluarnissap pingaaruteqassusia erseqqissaatigaa. Atuartup, angajoqqaavisa, atuarfiup, suliffeqarfiillu akunnerminni tigussaasumik suleqatigiinnissaat qulakkiissallugu matumani pingaaruteqartoq sammivaa.

Oqalugiartut tulliattut Kattie Egede Motzfeldt, Inuit Issittormiut Kattuffianneersup pingaartillugu ilanngukkusuppaa allagaqaat, ICC Education Summit Outcome Document, ilinniartitsinermi kulturip akuliusimanera, inuillu kulturiat atuartitsinermi annerusumik ilaatinneqartariaqartoq oqaatigaa.

Nora Shabani, NP-ni UNICEF-imeersoq skype-kut peqataavoq, taanna ilinniartitaanermut immikkut ilisimasaqartuuvoq UNICEF Geneves Regional Office for Europe and Central Asia-mut tunngasumik. UNICEF Geneve’miit tallimanik innersuussuteqarpoq; 1) Atualertoqartinnagu annerumik atuartitsinerunissaq angajoqqaat peqataanerutillugit, 2) ilinniartitsisut piginnaanngorsarnerunissaat, 3) atuartut pisinnaasaat piginnaanerilu aallaavigineqarnissaat, 4) atuartitsinermut tapuliullugu teknologimik atuilluarnerulernissaq/atuartitsinerulernissaq kiisalu 5) pitsaanerusumik alaatsinaattoqarnerullunilu nalilersuisoqarnerulernissaa.

Tassunga tapuliulluarsinnaasumik IMAK-imiit Bodil Kleist Schierbeck-ip oqalugiarnermini eqqaavaa, kursusernerit, ilinniartitseqqiinerillu aqqutigalugit ilinniartitsisussaaleqiffiusuni tamakkua periarfissaasut. Tamakkua saniatigut innersuussutigaa, siunnersortinik peqalertariaqartoq ilinniartitsisunut sullissisartussanik, misilitsinnerit politikkikkullu sullissinerit eqqumaffigiinnarnagit.

Nunarsuarmut anguniakkat suliffeqarfiillu meeqqanik sullissinerat

Kaffisoqatigiilluni unillatsiareernerup kingorna kalaallit suliffeqarfiutaasa tigussaasunik iliuuseqarlutik Nunarsuarmut anguniakkat pillugit suliniutiminnik saqqummiussaqarput. Suliniutit suusinnaanerannik saqqummiussaqarluni UNICEF Danmarkimeersup Julia Raavad-ip suleqatigeeriaatsinut tunngatillugu UNICEF-ip periusai pillugit saqqummiussaqarpoq. Tamatuma kingorna Anne Mette Erlandsson Christensen, The Childrens´s Rights and Business Principles pillugit saqqummiussaqarluni. Tunngaviusumik periutsit atorlugit suliffeqarfiit qanoq iliornikkut meeqqat pisinnaatitaaffiinik eqqumaffiginninnerulersinnaanersut erseqqissaatigai, soorlu tunisassiatigut kiffartuussinikkulluunniit ingerlanneqarsinnaasunik imaluunniit usassassaarusiornikkut, takoqqusaarusiornikkulluunniit, pisiniartarnikkut aammalu tunisassiortunut piumasaqaatit suunerannik saqqummiussinermigut il.il.

Taamaasilluni sammisassat tulliannut tulluartumik saqqummiussisoqareerpoq: Suliffeqarfiit Nunarsuarmut anguniakkanik suliaqartartut meeqqalluunniit pisinnaatitaaffiinik aallussisartut. Oqalugiartussani siulliuvoq Carsten Th. Pedersen, Grønlandsbanken-imi allaffissornikkut pisortaq, taassuma oqaluttuarai sulisut sulinerminni piffissamik atuillutik namminerisaminnik inuiaqatigiinnut iluaqutaasinnaasumik suliaqarsinnaanerat, aammattaaq aningaaseriviup atuarfeqarfinni aningaasaqarnermut paasititsiniaasarnerit ingerlattagai aamma saqqummiussiffigai. Tamatuma kingorna Stine Konradi, Suliniummik ingerlatsisoq & Anita Hoffer, Sulisoqarnermut Pisortaq, INI A/S, meeqqat oqartussaaqataanerannut tunngasumik misiliummik suliaqarneq pillugu saqqummiussipput, najugaqarfinni meeqqat inuunerissaarnissaannut tunngasunik. Oqalugiartut pingajoraat Jens K. Lyberth, Director of Corporate Relations and HR, Royal Greenland, taassuma oqaluttuarai suliffeqarfiup periusissiai sisamat tassani Kalaallit Nunaanni 100 %-imik pimoorussilluni suliniuteqarnerit erseqqissaaffigineqarlutik. Naggasiutigalugu Brugseni’p pisortaanera Susanne Christensen, sulisut angajoqqaatut ajunngitsumik ingerlanissaannut taamaasillutillu meeqqanut toqqammaviulluarnissaat qulakkeerniarlugu iliuuserisartakkaminnik saqqummiivoq.

Immikkut eqqartuinerit

Peqataasut taamaalillutik Kalaallit Nunaanni Nunarsuarmut anguniakkat meeqqallu pisinnaatitaaffiinut tunngasunik paasissutissiiffigineqarluarsimallutik, maannakkut nammineerlutik issiaqatigeerratsinneqassapput, assigiinngitsunullu pingasunut agguarlutik, tassalu Meeqqanik suliniaqatigiiffinnut tunngasunik, suliffeqarfinnut tunngasunik aammalu kommunenut tunnngasunik eqqartueqatigiisinneqassallutik. Taakkunani qitiusumik aallavigineqartussaavoq una: qanoq ingerlaqqeriassaagut? Peqataasut eqqartuereerunik innersuussutinik suliaqassapput, kingusinnerusukkut oqallinnermut atorneqartussanik, isumaqatigiissutigineqarsimasut innersuusiarineqassapput, oqallinnermi kingullermi eqqartorsimasat aallaavigalugit qisuariaataasullu aallavigalugit. Taakkua uuma imaqarniliorneranut allattorneqassapput atuarneqarsinnaanngortillugit.

Inassuteqaatit

Meeqqanik Inuusuttunillu suliaqartut eqqartugaat innersuussutaallu

Meeqqanik suliniuteqartuni Michael Binzer aqutsisuuvoq. Eqqartueqataasussatut toqqarneqarsimapput Meeqqat Illersuisuat, aammalu Meeqqanik Inuusuttunillu suliallit. Tassani eqqumaffigineqaqquneqarpoq pitsaanerusunik inatsisiliortoqarnissaa, inatsisini atuuttuni SDG17 (Suleqatigiiaartarnissanut) aporfiit suunersut misissorneqarnerisigut tulluarsaasoqarneratigullu angusassat anguneqarsinnaanngorniassammata. Ulluinnarni meeqqanik atassuteqartuusut ilinniartinneqarnissaat aamma innersuussutigineqarpoq. Aammattaaq ilaqutariit pisariaqartitaasa iliuuseqarfigineqarnissaat anguniarlugu tamanit suleqatigiittoqartarnissaa pisariaqarsorineqarpoq, meeqqat ilaqutariillu aallaqqaataaniit peqataatinneqartarnissaat pingaaruteqartutut anguniarneqassalluni.

NGO’it innersuussutaasa immikkoortitaarnerat;

  •  Susassaqartut tamakkiisumik imminnut suleqatigiinnissaat
  •  Ilisimasanik avitseqatigiittarneq
  •  Sulisunik piginnaanngorsaalluni ilinniartitseqqiinerit
  •  Aqutsisut sulisullu akunnerminni aalajangiussanik avitseqatigiittarnissaat
  •  NGO-ni sulisussat amerlillugit
  •  NGO’ni sulinerup iluaqutaanik erseqqarissaalluni
  •  NGO’nik suliaqartut ilisimasaannik avitseqatigiiffiliorneq
  •  Inunnik Isumaginninnermik suliaqartut/ilinniarsimasut meeqqanik inuusuttunillu sullissivinni sulisut ukiut tallimakkaarlugit ilinniarteqqinneqartarnissaat.
  •  Inuiaqatigiinni annerusumik akisussaaffeqarneq akisussaanerup inuiaqatigiinnut nuunneqarneratigut, innuttaasut peqataatinneqarnerisigut
  •  Suliffeqarfik pitsaasuussaguni aqutsisoqartariaqarpoq suliaqarusussuseqartitsisumik, akisussaaffeqartitsisumik/ineriartortitsisumik suleqatigiinnermillu aallussisumik
  •  Aallaffissorneq annikillisillugu qammanik piiaaneq peqataatitsinerunerlu aqqutigalugit
  •  Qamiteriinnavissutut sulineq atorunnaarlugu
  •  Kommunep aaqqissuussaanera oqimaatsoq pisariusorlu pinaveersaarneqassaaq ataasiinnavik aqqutigalugu saaffiginnittoqartarneratigut.
  •  Kommunet tamakkiisumik ingerlalluartut sullarissullu

Suliffeqarfinneersut eqqartugaat innersuussutaallu

Suliffeqarfinni Anne Mette Erlandsson Christiansen aqutsisuuvoq. Tassaniipput Grønlandsbanken, INI A/S, Brugseni aammalu Royal Greenland. Ilaatigut innersuussutigineqarpoq, suliffeqarfiit inuussuttunik soqutigisaannullu tunngasunik peqataatitsinerunissaat. Sulinerit piffissani allaanerusuni ingerlanneqartartut sulisuisa meeraasa paarineqarsinnaalernissaat anguniarneqassaaq. Angajoqqaallu meeqqaminnik isumaginninnissaminnut periarfissinneqartarnissaat anguniarneqartariaqarsorineqarpoq.

Suliffeqarfiit innersuussutaasa immikkoortiterneqarnerat;

  •  Meeqqat inuusuttullu aamma soqutigisaat ilanngullugit peqataatinneqassapput.
  •  Suliffeqarfiit kommune suleqatigalugu suliffiit piffissami nalinginnaanngitsumi suliffigineqartartut sulisuisa meeraasa paarineqarsinnaasarnissaat
  •  Suliffeqarfinnik oqaloqateqarnissaq ilaqutariit atuarfimmukassatillugit eqaannerusumik sulisinnaanissamik eqqartuinissaq pillugu.
  •  Pisortat namminersortullu suliffeqarfiini eqaannerusumik aaqqiisoqarsinnaanissaq.
  •  Isumaginnittoqarnissaanut ulloqartitsisarnissaq
  •  Inuusuttunut neqeroorutaasinnaasunik sumiiffinni suliffiusinnaasunik aaqqissuussinissaq/neqeroorsinnaanissaq
  •  Inuusuttut sulisinnaanerannut periarfissat assigiit. Sulinissamut suliffiusinnaasut eqaatsumik allanngorartinneqarsinnaasut/paarsisoqarsinnaasut
  •  Inuusuttut suliaannut angajoqqaat akuliutsillugit
  •  Kisitsisit taartut (nalunaarutigineqarneq ajortut) eqqartorlugit

Kommuneneersut eqqartugaat innersuussutaallu

CSR Greenland Kommunenut attuumassuteqartunut aqutsisuuvoq. Nunatsinni kommune’nit peqataapput Borgmester Charlotte Ludvigsen Kommuneqarfik Sermersooq-meersoq, Kommunalbestyrelsemi ilaasortaq Ilinniartitaanermullu ataatsimiitsitaliami siulittaasoq Evelyn Frederiksen, Qeqqata Kommunianeersoq, Borgmester Ane Hansen, Kommune Qeqertalik, 2. Viceborgmester Anthon Frederiksen, Avannaata Kommunia kiisalu Kommune Kujalleq-mi, Inunnik Isumaginninnermi ataatsimiitsitaliami siulittaasoq, Mari S. Abelsen. Matumani innersuussutigineqarput ilaatigut qanimut suleqatigiittoqarnerunissaa qulakkeerneqartariaqartoq, sulisunut atugassarititaasut pitsaanerusariaqartut, inuttaasunillu peqataatitsinissaq.

  •  Suleqatigiinnerulernissaq anguniarlugu ataatsimoorfeqarnissaq – ilisimasanik avitseqatigiittarnissaq, siunnersuinissaq isummersoqatigiittarnissarlu. Kommunep nutaamik oqalliseqatigiittarfissaminnik ujartuipput, kommunet naapeqatigiillutik misilittakkaminnik avitseqatigiittarfissaminnik.
  •  Ilinniartitsisunik nuuttoqartarnissaa pinaveersimatinniarlugu, eqimattat innersuussutigaat sulinermi atugassarititaasut pitsaanerusut, akissarsiaqartitsinerunerit, aammalu isumaginninnermik suliaqartunik ilinniartitsisunillu nersorinnittoqarnerulernissaa.
  •  Angajoqqaat akuliutsitaanerulernissaat iliuuseqarfigineqarnerulissasoq.

Ataatsimeersuarnermi ataatsimoorussamik isumaqataaffigineqartut

• Meeqqat Pisinnaatitaaffii pitsanngorsaaffigineqassasut, taavalu Meeqqat Pisinnaatitaaffiinut isumaqatigiissutip, NP Nunarsuarmut anguniagaat aammalu NP Nunap inoqqaavisa pisinnaatitaaffii pillugit nalunaarutaata imminnut ataqatigiissaarneqarnissaat qulakkeerneqartariaqartoq;
• Isumaqarluartumik meeqqanik peqataatitsisarnerup annertusarneqarnissaata pisariaqartinneqarnera aammalu meeqqat inersimasullu akornganni meeqqat pisinnaatitaaffiisa ilisimaneqarnerulernissaat
• Suliassap kivinnissaa anguniarlugu suleqatigiikkuutaarnissap pisariaqartinneqarnera tapersersorneqaqaaq, Namminersorlutik Oqartussani naalakkersuisoqarfiit akunnerminni suleqatigiinnerunissaat, kommunep iluani kommunellu akunnerminni ataqatigiissaarisoqarnerulernissaa taavalu Namminersorlutik Oqartuussat, kommunet, suliffeqarfiit innuttaasullu akunnerminni suleqatigiinnerulernissaat anguniarlugu ataqatigiissaarisoqarnerunissaq.
• Ataatsimeersuarnermi pisut ingerlateqqinneqarnissaat pingaartinneqarput, innersuussutaasullu Namminersorlutik Oqartussanut, kommunalbestyrelsenut aammalu Nunaqarfinni aqutsisunut agguaanneqarnissaat.

Innersuussutit erseqqissut

Kommunet ataatsimoorlutik oqalliseqatigiittarfissaat

Kommunet suleqatigiinnerulernissartik – ilisimasanik avitseqatigiiffiginnittarnissartik, isummersoqatigiittarnissartillu anguniarlugu oqalliseqatigiittarfissaminik pisariaqartitsipput. Kommunet oqallittarfissaminnik kissaateqarput naapeqatigiillutillu avitseqatigiiffigisartagassaminnik.

Charlotte Ludvigsen-ip erseqqissaatigaa kommunet ataatsimoorfigisartagassaannik isummamut tapersersuilluni, ajornartorsiutit assigiiaartarmata, misilittakkanik aaqqiissutissallu pillugit avitseqatigiittarfissamik peqarneq iluaqutaassammat.

Inatsiseqarnermut tunngasut

Martha Abelsen-ip tusaatissatut tiguai, inatsisit tulluarsarneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaasa pingaaruteqassusii, meeqqat pisinnaatitaaffiinut, kommunet suliniarnerinut aammalu meeqqat ilaqutariillu tamakkerlugit, anaanaasoq kisiat pinnagu, peqataatitaasarnissaannut tunngasutigut inatsisit tapersersuisunngortillugit tulluarsarneqarnissaannut tunngasut.

Aammattaaq inersimasut meeqqat pisinnaatitaaffiinut ilisimanninneri, ingammillu kommunalbestyrelseni ilaasortat ilisimasaqarnatillu ilisimanninnissamik ujartuinnginnerat inersuarmi eqqartorneqarput. Charlotte Ludvigsen aammalu Ane Hansen matumani oqarput kommuneminni kommunalbestyrelsemi ilaasortat nunaqarfinnilu siulersuisut pikkorissarneqareersut imaluunniit MIO’mit meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit pikkorissarneqarnissaminnik ujartuereersut.

Kattuffinnit Naalagaaffinnit taperneqarneq ajortunit, NGO’nit innersuussutigineqarpoq inatsisit misissorneqassasut SDG17-mut suleqateqartoqarsinnaanermullu tunngatillugu sumi aporfeqartitsinersoq paasiniarlugu.

Inunnik isumaginninnermut siunnersortinit, ilaqutariinnit, inuussutissarsiutinit allaniillu jura angujuminarnerulersinniarlugu, inatsisini atuuttitsisoqarnerulernissaq anguniarneqassaaq.

Ane Hansen-ip erseqqissaatigaa, sumiiffiit ilaanni ilisimasanik amigaateqartoqartoq, meeqqat pisinnaatitaaffiinut tunngasut eqqarsaatigigaanni, ingammillu inatsisit atuuttut jura’lu ilisimaneqanngippallaartut.

Innuttaasunik, angajoqqaanik, meeqqanillu peqataatitsinerulernissaq

Angajoqqaanik peqataatitsinerulernissaq eqqarsaatigalugu kommunenit iliuuseqartoqarnissaa kissaatigineqarpoq.

NGO’it oqaatigaat ilaqutariit pisariaqartitaat suunersut paasiniarlugit susassaqartut assigiinngitsut akunneranni misissuisoqartariaqartoq. Meeqqat ilaqutariillu aallaqqaataaniit peqataatinneqarnissaat pingaaruteqarluinnartoq aamma eqqaamaneqaqquaat.

Tamakkua saniatigut inuiaqatigiinnut innuttaasunullu akisussaaffik annerusoq tunniunneqartariaqarpoq piginnittooqataasutut misigisimalerniassammata, pisortallu suliaat oqilisaaffigineqarniassammata.

Namminersortunit innersuussutigineqarpoq inuusuttunik sulisoqartitsinermi angajoqqaat aallaqqaataaniit peqataatinneqartassasut, meeraasup angajoqqaallu suliffissanut tunngatillugu pisinnaatitaaffiit ilisimalerniassammatigit.

Suliffeqarfiit aamma inuusuttut akuliuttassavaat, tunisassiarineqartut suliffeqarfiullu ingerlaasaanut tunngatillugu peqataatinneqartarniassammata. Meeqqanut tunngasutigut suliffeqarfiit aamma meeqqanut tunngatillugu nuna tamakkerlugu kommunellu iluani politikkimik ineriartortitsisoqassatillugu peqataatinneqarusupput.

Ilaqutariit pikkorissarneqarnissaannut, erninissamut piareersarnissamut, atuarfinnut ataatsimiigiarnissanut assigisaannullu angajoqqaat peqataasalersinnaanissaannut periusaasinnaasumik nassaarnissaq siunertaralugu suliffeqarfiit oqaloqatigineqassapput. Sulisut sulisitsisullu akornannut tunngasuummat, imaassinnaavoq kommunet kattuffiilluunniit tapiiffigisinnaasaannik tamakkununnga atugassanik nassaartoqarsinnaassasoq.

Meeqqat angajoqqaallu siunissami peqataatitaanerusalernissaat oqallittuni isumaqatigiissutigineqarmat ataatsimoorlunilu kivitseqatigiittoqarnissaanik isumaqatigiissutigineqarmat, oqalliseqataasut akornanniit Martha Abelsen-ip tamanna nuannaarutiginerarpaa.

NGO-nit suleqateqarluarnerulernissaq

NGO-nut aammalu meeqqanik inuusuttunillu sullissisunik attaveqarnissaq ajornannginnerulissaaq – suliniutillu suut suliarineqarnersut paasiuminarnerulertariaqarluni.

Kommunemi aqutsisut peqatigalugit siunertalimmik ileqqorineqartartussat maleruagassallu suliniutigineqassasut innuttaasunillu suleqateqarnissamut tulluunnerusut pilersinneqarnissaat aamma innersuussutigineqarpoq. Assersuutigalugu meeraaqqerivinni atuarfinnilu sammisassaqartoqassatillugu ikiuuttoqarnerusinnaanera NGO’niit orniginartinneqarmata.

Suliffeqarfinnit namminersortuniit, aamma innersuussutigineqarpoq kisitsisit taartut eqqartuiffiginerunissaat peqataaffigerusunneqarlunilu iliuuseqarfigerusunneqartoq – pisortat, suliffeqarfiit, NGO-t aammalu MIO’p akornganni qanoq suleqatigiittoqarnerullunilu nalunaarsuutinik paasissutissanik paarlaasseqatigiittoqarnerusinnaaneranut tunngatillugu.

Aamma sumiiffinni sunngiffimminni namminerisaminnik suliniartut illussaannik pilersitsisoqarnissaa innersuussutaavoq, nunalu tamakkerlugu sunngiffimminni suliniuteqartartut naapittarfissaqarnissaat innersuussutaavoq. Tassani kommunet, Namminersorlutik Oqartussat kattuffiillu suleqatigiinnissaat aqunneqarsinnaassagami. (pisiniarfimmi ini ataaseq, peqatigiiffiit illuanni assigisaanniluunniit inissinneqarsinnaammat).

Naggasiineq – qanoq pissarsiaqarpugut?

UNICEF aammalu NAKUUSAp aaqqissugaanik ” Meeqqat pisinnaatitaaffii Naalagaaffiillu Peqatigiit Nunarsuarmut anguniagai pillugit ataatsimeersuarneq”-rup takutippaa Meeqqat Pisinnaatitaaffii pillugit Isumaqatigiissutip Nunarsuarmullu anguniakkat Kalaallit Nunaata siunissaanut najoqqutassarineqartussaasut, oqallisissiat aallaavigissagaanni ataatsimeersuarnermi ajornartorsiutit iliuuserineqartussallu saqqummiunneqartut kingunerisaannik peqataasut akornganni ataatsimoorussamik paasinnittoqartutut isikkoqarpoq. Namminersorlutik Oqartussat, kommunet, suliffeqarfiit, meeqqanillu suliniuteqartut akornganni meeqqat pitsaanerusumik periarfissinneqarnissaannut piujuartitsisumillu ineriartortitsisoqarnissaanut piumassuseqartoqaqaaq. Aaqqiisssutissatullu siunnersuutit amerlaqaat. Suleqataasut assigiinngitsut suleqatigalugit UNICEF NAKUUSAlu erseqqissunik innersuussutissanik peqalerpoq, siunissami isumaqatigiissusiornissamut periusissiornissanullu atorneqarsinnaasunik, taamaasillunilu Meeqqat Pisinnaatitaaffii, Nunarsuarmullu Anguniakkat aallaavigalugit Kalaallit Nunaanni atugarisat pitsanngorsarneqarsinnaanngorput.

Ataatsimoorussamik innersuussutit, ataatsimeersuarnermi immikkoortuni assigiinngitsuneersut allatullu eqqartueriaaseqarluni ingerlataneersut pingaartitaraat susassaqaqatigiit assigiinngitsut akornganni suleqatigiittoqarsinnaanissaa, Nunarsuarmi anguniakkani immikkoortoq 17-imi suleqatigiittoqarsinnaanissaanut tunngasumi allassimasutut, meeqqat pisinnaatitaaffiisa siuarsaaffigineqarnissaat eqqumaffigineqassaaq, Nunarsuarmilu anguniakkat iliuuseqarfiginerisigut susassaqartullu akornganni suleqatigiittoqarnissaata piviusunngortinneqarnissaa qulakkeerneqartussaassaaq.

Suliffeqarfinniillu aamma siunnersuutigineqarpoq suliffeqarfiit nammineerlutik ilaqutariinnut inissaqartitsisumik siuarsaanissaminnut iliuuseqarsinnaasut, sulisumut suliffeqarfimmullu iluaqutaaginnanngitsumik aammali Kalaallit Nunaanni meeqqanut iluaqutaasussamik.

Ataatsimeersuarnermi ajornartorsiutit iliuuseqarfigineqartariaqartut eqqumaffigineqaannaratik aamma aaqqiissutissatut siunnersuutinik saqqummiussisoqartarpoq, neriuppugullu peqataasut meeqqanik sullissinerminnut taakkua ineriartorteqqillugillu atorluarumaaraat.